Contractwerk

Beschrijving

Een contractwerk is een allesomvattende differentiatievorm waarmee je actief kan inspelen op de verschillen tussen leerlingen in zowel interesse, leerstatus als leerprofiel. Het omvat een activiteitenpakket op maat van de leerlingen, dat je vastlegt in een ‘contract’. Leerlingen krijgen een bepaalde timing waarbinnen ze het traject moeten afleggen.

Er bestaan drie soorten contractwerk: een klascontract, een individueel contract en een gedifferentieerd contract.

Voordelen

• Door te werken met ‘moet’- en ‘mag’-opdrachten, door keuzes aan te bieden en door hulpmiddelen te voorzien voor een pakket aan gevarieerde en boeiende opdrachten, speel je in op de verschillende leerbehoeften van leerlingen.

• Leerlingen krijgen keuzemogelijkheden: welke taken ze wanneer uitvoeren en hoeveel tijd ze eraan spenderen. Hierdoor krijgen ze veel autonomie over hun leerproces.

• Het is de bedoeling om leerlingen zo zelfstandig mogelijk aan de slag te laten gaan. Hierdoor heeft contractwerk een positieve invloed op de zelfregulatie van leerlingen (meer kan je hier lezen).

• Werken op maat van leerlingen bevordert hun motivatie.

• Leerlingen vinken af welke opdrachten ze hebben gemaakt. Zo kan je de voortgang makkelijk opvolgen.

• Eens je vertrouwd bent met de werkwijze en een hanteerbaar sjabloon hebt ontwikkeld, is het een makkelijk te organiseren werkvorm, die niet al te veel voorbereiding vereist.

• Doordat leerlingen zelfstandig aan de slag gaan, komt er tijd vrij om extra instructie te voorzien in een miniklas.

• Materiaal dat door tijdgebrek niet aan bod komt, kan bij contractwerk inzetten.

Een beknopt literatuuroverzicht kan je hier vinden.

Een klascontract

Een klascontract is een identiek contract voor de volledige klas. Je bezorgt elke leerling hetzelfde contract met dezelfde set taken. Door een splitsing te maken tussen ‘moet-‘ en ‘mag’-opdrachten, kan je in beperkte mate differentiëren.

Het biedt de mogelijkheid te differentiëren in tempo: de snellere leerlingen zullen meer (mag-)opdrachten maken dan hun medeleerlingen. Door variatie aan te brengen in de (mag-)opdrachten kan je bovendien keuze aanbieden, waarmee je verschillende leerprofielen en interesses aanspreekt. Ook kan je hulpmiddelen ter beschikking stellen voor de leerlingen die er gebruik van willen maken.

Een voorbeeld:

Een individueel contract

Een individueel contract speelt in op specifieke leerlingenkenmerken. Elke leerling ontvangt hierbij een contract dat voorziet in de nodige instructie en ondersteuning op maat. Zo kan je als leraar een aantal leerlingen verplichten om extra instructie te volgen in een miniklas door dit aan te duiden als ‘moet’-opdracht (in het voorbeeld aangegeven) en dit bij anderen aan te duiden als ‘mag’-opdracht.

Een voorbeeld:

Een gedifferentieerd contract

Het verschil tussen een gedifferentieerd en een individueel contract is dat de aanpassingen in de contracten geen individuele aanpassingen zijn, maar gelden voor bepaalde groepen binnen de klas. Zo kan je bijvoorbeeld werken met verschillende versies van een contract, waarbij de ene versie uitbreidingsoefeningen bevat en de andere eerder uit basisoefeningen bestaat.

Praktijkvoorbeeld: Combineren van verschillende differentiatievormen

Een praktijkvoorbeeld, dat in 2019 prijswinnaar was op Klascement, kan je hier vinden. Deze werkwijze combineert contractwerk, hoekenwerk, miniklasjes en zelfstandig werk.

Digitale mogelijkheden

Je kan een contractwerk ook digitaal organiseren door een reeks oefeningen beschikbaar te stellen via bijvoorbeeld het digitale platform waar de school mee werkt of via Bookwidgets. Je kan ook verschillende leertrajecten uitwerken die de leerlingen per contract afleggen, bijvoorbeeld via www.i-learn.be.