Activeer leerlingen als feedbackzoekers

Beschrijving

Je kan leerlingen een actieve rol laten innemen in het leer- en feedbackproces door hen te activeren als feedbackzoekers. Ze schatten de kwaliteit van hun eigen presteren of leerproces in om dan gericht op zoek te gaan naar de feedback en ondersteuning die ze nodig hebben om hun presteren of leerstrategieën te verbeteren.

Voordelen

• De verantwoordelijkheid komt meer en meer in handen van de leerlingen te liggen, wat hun zelfregulatie ten goede komt (meer kan je hier lezen).

• Doordat leerlingen zelf aangeven waarop ze feedback willen, kan je de feedback gerichter laten aansluiten bij de noden en behoeften van leerlingen. Daardoor zullen ze de feedback makkelijker accepteren en beter gebruiken.

• Het geeft je meer inzicht in hoe leerlingen zichzelf inschatten: waar ze zelf denken te staan en wat ze nog nodig hebben. Dit vereenvoudigt de interpretatie van resultaten.

• Het vermindert de tijdsinvestering doordat je de feedback kan richten op de specifieke vragen van leerlingen.

Een beknopt literatuuroverzicht kan je hier terugvinden.

Leerlingen begeleiden om feedback te vragen

Leerlingen activeren als feedbackzoekers kan je organiseren door hen zelf feedbackvragen te laten stellen. Welke feedback willen ze nu exact krijgen? Op welk onderdeel van hun werk? Dit is echter geen eenvoudige opdracht. Om leerlingen hierin te begeleiden en te ondersteunen, ontwikkelde Renske De Kleijn van UMC Utrecht onderstaande, overzichtelijke poster. Deze omvat zowel vier overkoepelende types van feedbackvragen die leerlingen kunnen stellen, als concrete voorbeelden.

Het idee is dat leerlingen, afhankelijk van het type feedbackvraag, door een aantal vragen worden geloodst om uiteindelijk te komen tot een goede, concrete feedbackvraag. Dit kan mondeling, maar je kan evengoed een of meerdere vragen (in licht aangepaste vorm) opnemen in een reflectie- of feedbackkader, dat je voorziet bij een opdracht, toets of evaluatieformulier. Meer lees je in deze blog.

Leerlingen schatten zichzelf in met levelkaartjes

Levelkaartjes stellen leerlingen in staat om op een eenvoudige manier aan te geven welke ondersteunings- en feedbacknoden ze hebben. Je bezorgt elke leerling een levelkaartje (dit kan je op de bank kleven), waarop ze met een gom, potlood, enzovoort kunnen aangeven hoe ze zichzelf inschatten tijdens een bepaalde les. Als leraar kan je gericht inspelen op de noden van leerlingen door jouw instructie en ondersteuning doelgericht aan te passen. Beginners kan je groeperen en voorzien van verlengde instructie terwijl je experts kan activeren als peercoaches om doorgroeiers en gevorderden te ondersteunen. Check zeker de levelkaartjes die je gratis kan downloaden en afdrukken vanop de website van Klasse.

Een variant op deze werkvorm is het werken met 3 gekleurde kaartjes (groen, oranje, rood). Na een instructiemoment laat je de leerlingen zichzelf schatten. Groen: ze kunnen zelfstandig aan de slag, geel: ze willen ondersteuning van een klasgenoot of rood: ze missen nog (voor)kennis en willen extra instructie van de leraar.

Leerlingen zoeken naar feedback: Brein-boek-buur-baas

Het ‘brein-boek-buur-baas’-principe activeert leerlingen om stapsgewijs opnieuw op zoek te gaan naar feedback om een taak of toets te optimaliseren. Als de voorgaande stap niet resulteerde in de beoogde verbetering, is dit een volgende stap:

• Brein: Eerst denken de leerlingen zelf na over mogelijke oplossingen of antwoorden hoe ze hun werk of leerstrategieën kunnen optimaliseren.

• Boek: Nadien gebruiken ze hun cursusmateriaal om een oplossingsstrategie of theoretisch kader toe te passen.  

• Buur: Als dit nog niet tot het gehoopte resultaat leidt, vragen ze raad bij één of meerdere medeleerlingen (buur).

• Baas: Ten slotte, als ze er nog niet uit zijn, mogen ze de leraar aanspreken.

Deze werkwijze is voordelig om twee redenen:

1. Leerlingen gaan steeds in duo bij de leraar. Geen van beide heeft immers een oplossing gevonden voor het probleem. Zo zullen beide leerlingen profiteren van de feedback van de leraar.

2. Je voorkomt dat leerlingen je gemakshalve, te pas en te onpas, aanspreken voor ze zelf nadenken over een mogelijke oplossing.

Een variant op ‘brein-boek-buur-baas’ is het “see three (peers) before (you ask) me”-principe (C3B4me): De leerlingen moeten eerst bij minstens drie klasgenoten, vriendjes van een andere klas, broers of zussen, enzovoort raad vragen voor ze naar de leraar stappen.

Digitale mogelijkheden

Deze werkwijzen kan je doortrekken in een online leeromgeving. Er zijn verschillende mogelijkheden om de levelkaartjes te projecteren en de leerlingen met hun smartphone of laptop te laten aanklikken in welk kwadrant ze zichzelf inschatten. Dit geeft je in één oogopslag een overzicht van de ondersteunings- en feedbacknoden van leerlingen. Een voorbeeld is de tool Polleverywhere die het vraagtype clickable image aanbiedt.