Mijn leerlingen begrepen niet altijd hoe een nieuwe les aansloot bij de vorige lessen. Dit verduidelijk ik nu altijd heel expliciet in het begin van een nieuwe les met een tijdsbalk of een mindmap. Ik merk dat dit mijn leerlingen veel houvast biedt.
Beschrijving
Een advance organizer verduidelijkt de leerdoelen en de plaats ervan in het bredere geheel door relaties tussen leerstofonderdelen expliciet te maken. Bij de start van een leerproces kan je hiermee de nodige voorkennis aanbieden waarbinnen leerlingen nieuwe leerstof kunnen kaderen.
Er bestaan verschillende soorten advance organizers. De bekendste zijn de grafische advance organizers zoals mindmaps, tijdsbalken, een spinnenweb, een flowchart, een cyclus, enz. Andere voorbeelden zijn sterke verhalen om stap voor stap de leerinhouden aan op te hangen of analogieën om nieuwe leerstof in verband te brengen met voorkennis.
Voordelen
Een advance organizer
… helpt om de nodige voorkennis aan te bieden en/of te reconstrueren.
… kan bij de start van het leerproces dienen om een kennisstructuur aan te reiken. Dit helpt om een tekort aan voorkennis deels op te vangen.
… kan een hulpmiddel zijn om leerlingen te ondersteunen tijdens het maken van oefeningen.
… aanbieden verlaagt de cognitieve belasting.
… verduidelijkt relaties tussen leerstofonderdelen. Doordat leerlingen de relaties niet zelf hoeven te ontdekken, bouwen ze kennisschema’s sneller op en leren ze efficiënter.
… die informatie zowel via woorden als via beelden presenteert, kan ervoor zorgen dat leerlingen de informatie gemakkelijker onthouden (dual coding).
… trekt de aandacht van leerlingen en markeert wat belangrijk is. Zo geeft het richting aan het leerproces.
... verduidelijkt de leerdoelen, waardoor het de zelfregulatie van leerlingen ten goede kan komen.
… ondersteunt het gevoel van competentie, wat kan leiden tot meer motivatie.
… stimuleert leerlingen om de leerstof actief op te halen uit het geheugen (retrieval practice).
… toont wat de leerlingen aanhalen als de essentie van de leerstof. Hiermee kan je nagaan in hoeverre de leerlingen de leerstof begrepen en verwerkt hebben.
Té veel structuur kan zorgen voor een passieve leerhouding, zeker bij sterkere leerlingen. Laat leerlingen zelf aanvullen en nadenken over de relatie tussen de nieuwe leerstof en hetgeen ze reeds weten (gewenste moeilijkheden).
Een beknopt literatuuroverzicht kan je hier vinden.
De inhoud in dit overzicht is gebaseerd op volgende bronnen:
Ausubel, D.P. (1960). The use of advance organizers in the learning and retention of meaningful verbal material. Journal of Educational Psychology, 51, 267-272.
Clark, J.M., & Paivio, A. (1991). Dual coding theory and education. Educational Psychology Review, 3, 149-210.
Peeters, W. (2021, 9 februari). Structureer leerstof met een advance organizer. Vernieuwenderwijs. Geraadpleegd op 18 januari 2022, van /advance-organizer-leerstof-structureren/
Sherrington, T., & Caviglioli, O. (2021). Doorloopjes. Een visuele ontwerpgids voor leraren. Culemborg: Phronese.
Surma, T., Vanhoyweghen, K., Sluijsmans, D., Camp, G., Muijs, D., & Kirschner, P.A. (2019). Wijze lessen. Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek. Meppel: Ten Brink Uitgevers.
