Voor je verder leest, een korte oefening.
Denk terug aan iets wat je leerde binnen deze professionaliseringstool.
Neem een blad papier.
Noteer gedurende 3 minuten alles wat je je nog herinnert. Kies zelf hoe je dit doet: losse woorden, korte zinnen, een mindmap, of een schema. Gebruik geen hulpmiddelen.
Neem het onderwerp er terug bij en controleer. Voeg belangrijke zaken toe die je was vergeten te noteren.
Wat is het?
Bovenstaande oefening is een voorbeeld van retrieval practice (er bestaat geen exacte Nederlandse vertaling: vaak wordt ‘terughalen’ of ‘zelftesten’ gebruikt). Het is een manier om het leerproces bewust moeilijker te maken (hoe makkelijker, hoe beter?). Waarom zou je dit dan doen? Retrieval practice ziet men als de meest effectieve manier om het leren op lange termijn te versterken.
Iets wat je in het verleden hebt geleerd, ga je uit je geheugen terughalen (of ‘retrieven’) om er opnieuw iets mee te doen. Hiermee creëer je een testeffect, dat een heleboel voordelen heeft (zie verder). Bij retrieval practice staat vergeten centraal. Je moet de informatie op zijn minst een beetje vergeten zijn, voor je die terug ophaalt. Van zodra het moeilijker wordt om je de informatie te herinneren, heeft dit meer invloed op het leerproces.
7 basisprincipes
Om retrieval practice effectief in te zetten, hou je best rekening met volgende basisprincipes:
Betrek álle leerlingen tegelijkertijd.
Laat enkel nuttige, relevante informatie terughalen uit het geheugen: belangrijke informatie die vaak terugkomt of die nut heeft in functie van het verdere leerproces.
Herhaal geregeld: laat de nuttige, relevante informatie tot drie keer terughalen uit het geheugen.
Laat de leerlingen geen hulpmiddelen gebruiken.
Organiseer het zo tijdsefficiënt mogelijk.
Zorg dat jij én de leerlingen de antwoorden snel kunnen interpreteren. Op deze manier wordt duidelijk wat ze beheersen en waar leerbehoeften zich situeren, zonder dat het veel bijkomend werk oplevert.
Maak het niet té moeilijk. De motivatie van leerlingen staat en valt met succeservaringen en een gevoel van competentie.
Het ophalen van informatie uit het geheugen doet pijn. Leerlingen gaan dit dan ook niet snel automatisch doen. Het is belangrijk om hen de belangrijkste begrippen en concepten structureel te laten terughalen gedurende een lessenreeks.
Op deze manier bevorder je niet alleen het leren. Ook leren leerlingen de strategie te gebruiken. Ze kunnen dit immers eenvoudig en breed inzetten tijdens het studeren: bijvoorbeeld tijdens het douchen of door aan de ontbijttafel te vertellen wat ze de dag voordien geleerd hebben.
Voordelen van retrieval practice
Retrieval practice ziet men als de meest effectieve manier om het leren op lange termijn te versterken. Het heeft heel wat voordelen:
Informatie terughalen uit het geheugen
… zorgt ervoor dat kennis beter in het langetermijngeheugen blijft hangen en dat leerlingen de kennis langer onthouden.
… helpt om leerbehoeften te identificeren, waardoor je gerichte feedback kan geven. Je kan het met andere woorden inzetten om formatief te handelen.
… zorgt ervoor dat je de volgende keer meer leert.
… helpt om kennis beter te organiseren en te integreren in het langetermijngeheugen.
… ondersteunt transfer: kennis kan makkelijker toegepast worden in nieuwe contexten.
… zorgt ervoor dat andere leerstof, die nog niet werd teruggehaald, makkelijker teruggehaald kan worden.
… bevordert de zelfregulatie van leerlingen.
… zorgt ervoor dat voorkennis actief blijft.
… kan leerlingen motiveren om te studeren, doordat ze een beter zicht hebben op wat ze wel of niet weten en kunnen.
… is een strategie waar alle leerlingen van profiteren, ongeacht hun leeftijd en de hoeveelheid (vakspecifieke) voorkennis waarover ze beschikken.
… is eenvoudig te organiseren en te implementeren in een les of lessenreeks.
… zorgt ook voor een leereffect wanneer leerlingen bijna niets meer kunnen ophalen. Dit kan hen triggeren om op zoek te gaan hoe het nu weer zat.
… kan in combinatie gebruikt worden met bijvoorbeeld spaced practice of productieve strategieën. Dit combineren leidt tot een nog hoger leereffect.
Indien je retrieval practice wil combineren met een productieve strategie (zoals voorbeelden bedenken bij verschillende concepten), start je best met het terughalen van de informatie om nadien de voorbeelden te laten bedenken. Dit zal tot een hoger leereffect leiden dan omgekeerd.
De inleidende oefening overgeslagen omdat je het belang er niet van inzag? Hopelijk ben je bij deze overtuigd van het belang en de kracht van retrieval practice. Je weet wat je morgen en overmorgen te doen staat!
Adesope, O.O., Trevisan, D.A., & Sundararajan, N. (2017). Rethinking the use of tests: A meta-analysis of practice testing. Review of Educational Research. 87(3), 659-701.
Buchin, Z. L., & Mulligan, N. W. (2023). Retrieval-based learning and prior knowledge. Journal of Educational Psychology, 115(1), 22–35. /10.1037/edu0000773.
Carpenter, S. K., Pan, S. C. & Butler, A. C. (2022). The science of effective learning with spacing and retrieval practice. Nature Reviews Psychology, 1, 496–511.
Coe, R., Rauch, C.J., Kime, S., & Singleton, D. (2020). Great teaching toolkit. Evidence review. Evidence Based Education.
Didau, D. (2023, 28 januari). When retrieval practice goes wrong (and how to get it right). Learning Spy. Geraadpleegd op 7 april, van /english-gcse/when-retrieval-practice-goes-wrong-and-how-to-get-it-right/
Dunlosky, J., Rawson, K.A., Marsh, E.J., Nathan, M.J., & Willingham, D.T. (2013). Improving students' learning with effective learning techniques: Promising directions. Psychological Science in the Public Interest, 14(1), 4-58.
Hoof, T., Surma, T., Muijs, D., & Kirschner, P.A. (2020). Supporting students to become self-regulated learners: teaching metacognition matters. Geraadpleegd op 2 december, van https://theeducation.exchange/supporting-students-to-become-self-regulated-learners-teaching-metacognition-matters/
Karpicke, J.D., & Roediger, H.L. (2007). Repeated retrieval during learning is the key to long-term retention. Journal of Memory and Language, 57(2), 151–162.
Karpicke, J.D., & Roediger, H.L. (2008). The critical importance of retrieval for learning. Science, 319(5865), 966–968.
Lemov, D. (2021). Teach like a champion 3.0. San Francisco, CA: Jossey-bass, a Wiley brand.
Roediger, H.L., & Karpicke, J.D. (2006). Test-enhanced learning: Taking memory tests improves long-term retention. Psychological Science, 17, 249-255.
Roediger, H.L., Putnam, A.L., & Smith, M.A. (2011). Ten benefits of testing and their applications to educational practice. In: J.P. Mestre & B.H. Ross (red.), The Psychology of Learning and Motivation: Cognition in Education (pp. 1-36). Cambridge, MA: Elsevier Academic Press. DOI: /10.1016/B978-0-12-387691-1.00001-6
Roelle, J., Froese, L., Krebs, R., Obergassel, N., & Waldeyer, J. (2022). Sequence matters! Retrieval practice before generative learning is more effective than the reverse order. Learning and Instruction, 80, 101634.
Rosenshine, B. (2010). Principles of instruction (Band 21 ‘Educational Practices Series’). Brussels: International Academy of Education and Geneva: international Bureau of Education.
Sherrington, T. (2019, 3 maart). 10 techniques for retrival practice. Teacherhead. Geraadpleegd op 22 december 2021 van /2019/03/03/10-techniques-for-retrieval-practice/
Sherrington, T., & Caviglioli, O. (2020). Teaching walkthrus. John Catt Educational Ltd. Woodbridge.
Smith, M., & Weinstein, Y. (2016, 23 juni). Learn how to study using… retrieval practice. The Learning Scientists. Geraadpleegd op 2 december 2021, van /blog/2016/6/23-1
Surma, T., Vanhoyweghen, K., Sluijsmans, D., Camp, G., Muijs, D., & Kirschner, P.A. (2019). Wijze lessen. Twaalf bouwstenen voor effectieve didactiek. Meppel: Ten Brink Uitgevers.