Verschillende leerlingen hebben verschillende leer- en ondersteuningsnoden, afhankelijk van hun beheersingsniveau en aanwezige voorkennis. Wil je elke leerling optimaal bereiken, moet je hier rekening mee houden en aansluiten bij deze verschillende noden.
Dit is geen eenvoudige taak. Sommige leerlingen zijn geholpen met een stappenplan of een uitgewerkt voorbeeld. Andere leerlingen, met meer voorkennis, profiteren eerder van half uitgewerkte of volledige problemen, zonder dat ze externe hulp krijgen. Meer nog: ondersteuning of begeleiding kan in hun geval zelfs averechts werken en het leerproces afremmen. Hieruit bestaat het expertise reversal effect.
Het expertise reversal effect is te verklaren vanuit de cognitieve belastingstheorie. Die stelt dat je de beschikbare (interne en externe) bronnen zodanig moet manipuleren dat de cognitieve belasting minimaal is.
Interne bronnen verwijzen naar de voorkennis waarover leerlingen beschikken.
Externe bronnen hebben te maken met allerhande vormen van ondersteuning of extra begeleiding.
Disclaimer: Om het leerproces van alle leerlingen te stimuleren, komt het erop neer om externe bronnen aan te bieden, congruent aan de aanwezige voorkennis (interne bronnen).
‘Beginners’ beschikken vaak niet over de nodige voorkennis (interne bronnen) om zelfstandig aan de slag te gaan met een opdracht. Zij hebben nood aan ondersteuning en begeleiding (externe bron). Zonder deze compensatie dreigen deze leerlingen te verdrinken door een te zware cognitieve belasting.
Sterkere leerlingen (‘experts’) daarentegen, beschikken over de nodige voorkennis (interne bronnen) om aan de slag te gaan met een opdracht. Extra ondersteuning en begeleiding (externe bronnen) kunnen in hun geval averechts werken. Het zorgt voor een overbodige verwerking van informatie in het werkgeheugen, wat resulteert in een grotere cognitieve belasting.
Brooks, C., Burton, R., van der Kleij, F., Ablaza, C., Carroll, A., Hattie, J., et al. (2021). Teachers Activating Learners: The Effects of a Student-Centred Feedback Approach on Writing Achievement. Teach. Teach. Educ. 105, 103387. doi:10.1016/j.tate.2021.103387
Kalyuga, S. (2007). Expertise reversal effect and its implications for learner-tailored instruction. Educational Psychology Review, 19, 509–539.
Sweller, J. Ayres, P.L., Kalyuga, S., & Chandler, P. (2011). The expertise reversal effect. Educational Psychologist, 38(1). DOI:10.1007/978-1-4419-8126-4_12.