Op basis van onze toetsen en examens die we opstellen, beslissen we over de toekomst van onze leerlingen. Ik vind dat idee best wel beangstigend. Op de delibererende klassenraden voel ik me altijd onzeker. Heb ik genoeg geëvalueerd en zijn mijn evaluaties volgens de regels van de kunst opgesteld? Dat zijn belangrijke vragen denk ik, want ze hebben een grote impact.
Beschrijving
Een evaluatiesysteem is het geheel aan evaluaties (zowel formatief als summatief) waarmee je uitspraken doet over de beheersing van de leerdoelen door leerlingen. Op basis hiervan neem je belangrijke beslissingen, onder andere in functie van de studievoortgang van leerlingen.
Om zeker te zijn dat je correcte beslissingen neemt, waak je best over de kwaliteit van het evaluatiesysteem. Dit kan aan de hand van tien criteria die de kwaliteit van dit systeem bepalen.
Voordelen
Je denkt actief na over de leerdoelen en de evaluatiemethoden waarmee je deze in kaart brengt. Dit zorgt voor een constructieve afstemming tussen de leerdoelen, de onderwijsactiviteiten en de summatieve evaluatie.
Op basis van een kwalitatief evaluatiesysteem kan je correcte uitspraken doen over de mate waarin leerlingen de leerdoelen beheersen. Zo neem je correcte beslissingen in functie van de onderwijsloopbaan van leerlingen.
Door op een kwalitatieve manier te evalueren, verkleint de invloed van irrelevante contextfactoren waardoor de gelijkheid van kansen vergroot.
Vroeger keek men vooral naar de kwaliteitscriteria validiteit, betrouwbaarheid en transparantie. Rond de eeuwwisseling kwam er een shift van een test- naar een assessmentcultuur waarbij de focus kwam te liggen op complexe vaardigheden, eerder dan op kennis. Deze shift ging samen met een aanpassing en aanvulling van de klassieke kwaliteitscriteria.
Een afzonderlijk evaluatie-instrument kan nooit voldoen aan alle kwaliteitscriteria. Het is wel van belang dat het evaluatiesysteem voldoet aan de verschillende criteria. Het geheel is meer dan de som van de afzonderlijke delen.
Leraren lijken het vooral moeilijk te vinden om rekening te houden met de criteria eerlijkheid, cognitieve complexiteit en authenticiteit/levensechtheid.
Een beknopt literatuuroverzicht kan je hier vinden.
De inhoud in dit overzicht is gebaseerd op volgende bronnen:
Baartman, L. K. J., Bastiaens, T. J., Kirschner, P. A., & Vleuten, C. P. M. van der (2006). The wheel of competency assessment: Presenting quality criteria for Competency Assessment Programs. Studies in Educational Evaluation, 32(2), 153-170. doi:10.1016/j.stueduc.2006.04.006
Birenbaum, M. (2007). Evaluating the assessment: Sources of evidence for quality assurance. Studies in Educational Evaluation, 33(1), 29-49. doi:10.1016/j.stueduc.2007.01.004
Harré, K., Smeyers, L., Vanhoof, J., Dattoli, M., & Pinceel, K. (2014). Evaluatiepraktijk op school. 10 pijlers voor een kwaliteitsvolle leerlingenevaluatie. ASP Onderwijs. Brussel: ASP.
Tillema, H., Leenknecht, M., & Segers, M. (2011). Assessing assessment quality: Criteria for quality assurance in design of (peer)assessment for learning – A review of research studies. Studies in Educational Evaluation, 37, 25-34. doi:10.1016/j.stueduc.2011.03.004
Vanhoof, J., Portael, L., & De Maeyer, S. (2013). Beleid en praktijk inzake leerlingevaluatie in Vlaamse secundaire scholen [Ongepubliceerd artikel]. Universiteit Antwerpen.